Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, ERA-NET CO-FUND ICRAD „Przyszła strategia kontroli populacji gryzoni dla ochrony zdrowia świń i drobiu” 31.03.2021 – 30.09.2024  

Kierownik projektu: dr Anna Szczotka-Bochniarz

Środki finansowe: 563 431,00 zł 

Opis projektu: Celem projektu jest ocena ryzyka, jakie stwarza obecność gryzoni, dla zdrowia trzody chlewnej i drobiu, jak również określenie, jak zmieni się to ryzyko w warunkach niedostatecznej kontroli występowania gryzoni. Gryzonie, oprócz spożywania i niszczenia paszy przeznaczonej dla zwierząt oraz niszczenia infrastruktury w budynkach gospodarskich i wokół nich, stanowią poważne zagrożenie dla zdrowia ludzi i zwierząt. Mogą nie tylko powodować stres u świń i drobiu, ale przede wszystkim stanowić wektory chorób zakaźnych, w tym schorzeń o dużym znaczeniu ekonomicznym (m.in. dyzenterii świń, choroby Aujeszkyego, zakażeń cirkowirusowych, zapalenia mózgu i mięśnia sercowego). Szczury wędrowne mogą być nosicielami grypy A i mogą uczestniczyć pośrednio w przenoszeniu ptasiej grypy między dzikim ptactwem, a drobiem. W przypadku innych chorób, takich jak afrykański pomór świń, gryzonie mogą działać jako wektor mechaniczny. Gryzonie odgrywają również rolę w epidemiologii leptospirozy i salmonellozy oraz w rozprzestrzenianiu opornych na antybiotyki szczepów bakteryjnych, takich, jak MRSA u zwierząt hodowlanych. Mogą przenosić infekcje od zakażonych świń lub drobiu i przenosić ją w obrębie gospodarstwa i pomiędzy gospodarstwami. Mogą one także pełnić rolę pomostu między dziką fauną, a żywym inwentarzem i powodować lokalne utrzymywanie się drobnoustrojów w środowisku nawet po likwidacji zwierząt w gospodarstwie i dezynfekcji po wybuchu choroby. Kontrolowanie występowania gryzoni w gospodarstwach utrzymujących świnie i drób jest z powyższych względów istotnym zadaniem, realizowanym głównie poprzez stosowanie rodentycydów. Należy jednak mieć na uwadze, że obawy o bezpieczeństwo środowiska doprowadziły do zmian w przepisach europejskich i krajowych, które ograniczają stosowanie tych środków i stawiają nowe wyzwania dla efektywnego zarządzania gryzoniami w gospodarstwach. W związku z powyższym projekt RODENTGATE ma na celu określenie aktualnego zagrożenia, jakie wiąże się z obecnością gryzoni dla zdrowia zwierząt w produkcji trzody chlewnej i drobiu oraz wskazanie alternatywnych strategii wobec stosowanych dotychczas rodentycydów. Cele szczegółowe projektu RODENTGATE obejmują udokumentowanie zmian dotyczących poziomu ryzyka wystąpienia chorób w stadach świń i drobiu podczas stosowania tradycyjnych metod deratyzacji oraz w sytuacji wystąpienia istotnych zmian w zakresie liczebności oraz składu gatunkowego gryzoni w gospodarstwach, jak również wskazanie alternatywnych, ekonomicznie zrównoważonych strategii zarządzania gryzoniami o potwierdzonej skuteczności.