Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Nauka dla społeczeństwa „Nawozy naturalne i organiczne: źródło zanieczyszczenia środowiska substancjami przeciwbakteryjnymi” 23.08.2022 – 22.08.2024     

Kierownik projektu: dr hab. inż. Ewelina Patyra

Środki finansowe: 112 200,00 zł

Opis projektu: Celem projektu jest ocena występowania substancji przeciwbakteryjnych (antybiotyków, sulfonamidów i chinolonów) w nawozach naturalnych i organicznych oraz określenie czasu niezbędnego do ich degradacji. Każdego roku na świecie zużywanych jest kilkaset tysięcy kilogramów antybiotyków wyłącznie na potrzeby lecznictwa weterynaryjnego. Niezależnie od drogi podania antybiotyki wydalane są z organizmu nawet w ilości 90% podanej dawki początkowej w formie niezmienionej, aktywnych i/lub nieaktywnych metabolitów z kałem i/lub moczem. Wydaliny zwierząt w formie przetworzonej lub nieprzetworzonej stosowane są jako nawozy naturalne lub nawozy organiczne, przez co obecne w nich substancje przeciwbakteryjne zostają wprowadzone na pola uprawne i użytki zielone. Obecność antybiotyków w środowisku glebowym prowadzi do nabywania antybiotykooporności przez drobnoustroje bytujące w glebie lub zmian w populacji drobnoustrojów zasiedlających glebę. Ze względu na wzrastającą antybiotykooporność bakterii chorobotwórczych podejmowanych jest szereg działań w celu zmniejszenia ilości stosowania substancji przeciwbakteryjnych zarówno u ludzi jak i zwierząt. Opracowywane i wdrażane są programy strategiczne takie jak „One Health” – „Jedno zdrowie” , „Green Deal”, Wspólna Polityka Rolna czy Narodowy Program Ochrony Antybiotyków, których jednym z działań priorytetowych jest ograniczenie stosowania antybiotyków i zapewnienie bezpieczeństwa w całym łańcuchu żywnościowym. Jednym z elementów uwzględnionym w tych działaniach jest ochrona środowiska naturalnego przed zanieczyszczeniami substancjami przeciwbakteryjnymi pochodzenia rolniczego. Celem projektu jest przeprowadzenie badań pilotażowych mających za zadanie ocenę występowania wybranych substancji przeciwbakteryjnych – antybiotyków, sulfonamidów i chinolonów w nawozach naturalnych i organicznych, określenie czasu niezbędnego do degradacji wybranych antybiotyków w nawozach naturalnych oraz przeprowadzenie środowiskowej analizy ryzyka (ang. environmental risk assesment, ERA) i wyznaczenie przewidywanego stężenia środowiskowego (ang. Predictive Environmental Concentration, PEC), które obliczane jest w celu oszacowania ryzyka dla ekosystemmów lądowych oraz jako punkt wyjściowy do obliczenia pośredniego narażenia ludzi przez płody rolne i produkty hodowli bydła. Dzięki ocenie poziomów zanieczyszczenia nawozów naturalnych i organicznych lekami weterynaryjnymi możliwe będzie dokonanie oceny czasu niezbędnego do ich przechowywania w celu degradacji do poziomów nie stwarzających ryzyka dla środowiska naturalnego.