Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, I.6.6 Interwencja w sektorze pszczelarskim – wsparcie naukowo-badawcze  „Badanie pozostałości neonikotynoidów oraz alkaloidów pirolizydynowych w miodzie” 20.06.2024 – 31.07.2024     

Kierownik projektu: dr Ewelina Kowalczyk, dr Tomasz Kiljanek

Środki finansowe: 76 256,42 zł

Opis projektu: Miód, będący jednym z najstarszych naturalnych produktów spożywczych, od wieków cieszy się uznaniem za swoje właściwości odżywcze i lecznicze. Złożony skład chemiczny miodu obejmuje szereg bioaktywnych związków, w tym witaminy, minerały oraz enzymy. W ostatnich latach rosnąca świadomość konsumentów na temat bezpieczeństwa żywności i potencjalnych zagrożeń zdrowotnych spowodowała wzmożone zainteresowanie badaniami nad obecnością niepożądanych substancji w miodzie. Wśród nich mogą znaleźć się zarówno toksyny naturalnego pochodzenia takie jak alkaloidy pirolizydynowe, ale także substancje takie jak pestycydy. Dlatego też celem badań była analiza miodów pochodzących z terenu Polski pod kątem obecności pozostałości neonikotynoidów jak również zawartości alkaloidów pirolizydynowych. Materiał do badań w kierunku oznaczania neonikotynoidów stanowiły 29 próbki miodów pochodzące z różnych województw Polski.  Wśród przebadanych próbek miodów dominował miód scharakteryzowany jako wielokwiatowy (11 próbek) oraz rzepakowy (10). Badaniom poddano również próbki miodu opisanego jako akacjowy (3), lipowy (1) oraz miód bez charakterystyki odmianowej (4). Wśród analizowanych noenikotynidów znalazły się acetamipryd, imidaklopryd, tiaklopryd, tiametoksam i klotianidyn.

Spośród 29 zbadanych próbek miodów, 26 zawierało pozostałości neonikotynoidów w stężeniu powyżej LOQ metody (> 0,001 mg/kg). Wśród próbek z pozostałościami większość stanowiły próbki zawierające jeden neonikotynoid (52%). W pozostałej części próbek zawierających pozostałości stwierdzono dwa neonikotynoidy jednocześnie. W zbadanych próbkach oznaczono przede wszystkim pozostałości acetamiprydu, który stwierdzono w 26 próbkach miodów. Acetamipryd oznaczono w stężeniach od 0,0014 do 0,19 mg/kg. Połowa próbek z pozostałością acetamiprydu zawierała go nie więcej niż 0,036 mg/kg a 90% wyników mieściła się w zakresie stężeń do 0,10 mg/kg. W trzech próbkach stężenie acetamiprydu przekraczałoby poziom NDP. Drugim najczęściej oznaczonym neonikotynoidem był tiaklopryd, którego pozostałości stwierdzono w 10 próbkach miodów. Mimo stwierdzenia neonikotynoidów w badanych miodach, uzyskane wyniki potwierdzają brak istotnego zagrożenia dla konsumentów ze strony pozostałości tych substancji w miodzie

W kierunku oznaczania alkaloidów pirolizydynowych przebadano 64 próbek miodów. Próbki pochodziły ze wszystkich województw Polski. Badane miody należały głównie do rodzaju rzepakowego i wielokwiatowego. Dodatkowo, badaniu poddano próbki miodu akacjowego, lipowego oraz miód pochodzący z terenów leśnych. Zastosowana metod obejmowała analizę 37 alkaloidów pirolizydowych.

Spośród 64 badanych próbek miodów, tylko 9 próbek (14,1 %) zawierało alkaloidy w stężeniach powyżej granicy oznaczalności metody (1µg/kg). Oznaczone stężenia wyrażone jako suma zawartości stwierdzonych alkaloidów, wahały się od 1,0 do 46,9 μg/kg. Wśród alkaloidów oznaczonych ilościowo znalazły się: spartioidyna, senecifillina, senecionina, seneciwernina, intermedina, lykopsamina, echinatina, rinderina, a także N-tlenek echinatiny i rinderiny, echimidyna, heliosupina oraz ich N-tlenkowe formy.

Przeprowadzone badania wykazały, że stężenia alkaloidów pirolizydynowych w miodzie pochodzącym z Polski są niskie. Tylko niewielki procent próbek zawierał alkaloidy w stężeniach powyżej limitu oznaczalności metody, co sugeruje, że ryzyko zdrowotne związane z konsumpcją miodu może być ograniczone.