Już w 1905 r., 10 lat po odkryciu
przez Röntgena promieniowania X, w brytyjskim patencie
oznaczonym numerem 1609 proponowano poddanie żywności
promieniowaniu jonizującemu radu w celu poprawy jej stanu
higienicznego. Jednakże pierwsze próby wykorzystania utrwalania
radiacyjnego na skalę przemysłową nie powiodły się z powodu
braku odpowiedniej ilości radu oraz małej mocy dostępnych w tym czasie
urządzeń wytwarzających promienie X. W 1921 r. zaproponowano
zastosowanie promieni X do inaktywacji włośni. Pierwszej
pomyślnie zakończonej próby utrwalania radiacyjnego żywności
dokonano w 1943 r., a obiektem zabiegu były parówki. Po wojnie
prace te kontynuowano w wielu krajach, w Stanach Zjednoczonych w
ramach programu badawczego pod hasłem "Atoms for Peace".
Napromienianie,
jak żadna inna metoda konserwacji żywności, zostało objęte wówczas
olbrzymim zakresem badań nad jego wpływem na zdrowie człowieka.
Rozpoczęte we wczesnych latach sześćdziesiątych prace konsultacyjne
prowadzone pod egidą FAO, IAEA i WHO na temat toksykologicznego,
odżywczego i mikrobiologicznego aspektu napromieniania żywności,
doprowadziły do opublikowania raportu, w którym orzeczono, że
utrwalanie radiacyjne żywności dawką do 10 kGy nie przedstawia ryzyka
toksykologicznego ani mikrobiologicznego oraz nie zmniejsza wartości
odżywczej tak konserwowanych produktów spożywczych (Wholesomeness of irradiated food, WHO
Technical Report Series 659, Genewa, 1981).
Stwierdzono w nim także, że nie są potrzebne dalsze badania
toksykologiczne żywności utrwalonej wyżej wspomnianą dawką. FDA
(Food and Drug Administration)
zaaprobowała
22.07.1985 r. stosowanie napromieniania do inaktywacji włośnia
spiralnego (Trichinella spiralis) dawką 0,3–1 kGy, 02.05.1990
r. do produktów drobiowych w celu zmniejszenia skażenia
bakteriami Salmonella, Campylobacter i Listeria
monocytogenes
dawką do 3 kGy, 02.12.1997 r. do świeżej i mrożonej wołowiny, baraniny
i
wieprzowiny w celu niszczenia mikroorganizmów chorobotwórczych dawką
do 4,5 kGy dla mięsa chłodzonego i do 7 kGy dla mięsa mrożonego,
21.07.2000 r. dekontaminację jaj dawką do 3 kGy.
22.02.1999 r. Unia Europejska wydała dwie dyrektywy, z których pierwsza
ma
na celu ujednolicenie prawa dotyczącego stosowania napromienia w
krajach członkowskich (Directive 1999/2/EC  ), druga
zaś ustala pozytywną listę produktów, które mogą być
napromieniane (Directive
1999/3/EC ). Działania takie sprawią zapewne,
że utrwalanie radiacyjne żywności będzie coraz powszechniejsze, a
dostęp do tak utrwalonych środków spożywczych łatwiejszy. Obecnie
postuluje się także, aby stosować tak dużą dawkę, dzięki której
będzie możliwe osiągnięcie żądanego efektu. |
